Στον πυρήνα του συστήματος υγείας, ο θεσμός του προσωπικού ιατρού ήρθε για να δώσει νέα πνοή στην ΠΦΥ, αναβαθμίζοντας καίρια και ουσιαστικά τον ρόλο της.
Τις εργασίες της δεύτερης ημέρας του Συνεδρίου άνοιξε ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο Υπουργείο Υγείας κ. Μάριος Θεμιστοκλέους, ο οποίος στην ομιλία που απηύθυνε στους συνέδρους, υπό την προεδρία των καθηγητών κ. Σωτήριου Σούλη και κ. Χρήστου Λιονή, αναφέρθηκε στον νέο αυτό θεσμό που ξεκίνησε με στόχο να βελτιώσει ουσιαστικά τους δείκτες υγείας του πληθυσμού και να αντιμετωπίσει τις υπάρχουσες ανισότητες στην πρόσβαση των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας.
Στη χώρα μας είναι σύνηθες φαινόμενο να διεξάγονται πολλές συζητήσεις και να διατυπώνονται πολλές προτάσεις για την αντιμετώπιση υφιστάμενων προβλημάτων, οι οποίες ωστόσο εν τέλει δεν εφαρμόζονται ποτέ, υπογράμμισε ο κ. Θεμιστοκλέους, φέρνοντας ως παράδειγμα την περίπτωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, για την μεταρρύθμιση της οποίας, όπως ανέφερε, έχουν προταθεί εδώ και 50 χρόνια πολλά σχέδια που έμειναν στα χαρτιά.
Οι δυσκολίες στην εφαρμογή του θεσμού του προσωπικού ιατρού είναι φυσικά αναμενόμενες, καθώς οι αλλαγές δεν γίνονται αποδεκτές από την μία μέρα στην άλλη, συνέχισε ο ομιλητής, ωστόσο είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας έχουν συμφωνήσει στην αναγκαιότητα της εν λόγω μεταρρύθμισης. Είτε τον ονομάζουμε οικογενειακό είτε προσωπικό ιατρό, εξήγησε ο κ. Θεμιστοκλέους, η φιλοσοφία παραμένει ίδια, δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο, αλλά για κάτι που, ενώ είχε προταθεί πολλάκις στο παρελθόν, δεν είχε εφαρμοσθεί στην πράξη. Η διαφορά είναι ότι σήμερα επιχειρείται να αντιμετωπισθούν τα αίτια που εμπόδισαν την εφαρμογή του στο παρελθόν, δηλαδή η έλλειψη ιατρών, η δυσκαμψία του συστήματος υγείας, αλλά και η αντίδραση των πολιτών στην αλλαγή.
Όταν σχεδιάζουμε κάτι νέο, είναι απαραίτητο να μελετάμε αρχικά την ανάγκη που μας οδηγεί στην επιθυμία αλλαγής μιας υφιστάμενης κατάστασης. Η χώρα μας, επισήμανε ο ομιλητής, υστερεί σημαντικά σε ζητήματα πρόληψης και αγωγής υγείας, καθώς το σύστημα υγείας είναι επικεντρωμένο στη διάγνωση και θεραπεία. Το πρόσφατο εμβολιαστικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της πανδημίας κατέστησε εμφανή την έλλειψη ενός οργανωμένου προγράμματος στην ΠΦΥ μέσω του οποίου θα μπορούσαν να πεισθούν οι πολίτες για τα οφέλη του εμβολιασμού, τόνισε.
Δυστυχώς, συνέχισε ο κ. Θεμιστοκλέους, η χώρα μας τα τελευταία χρόνια χάνει έδαφος όσον αφορά στους δείκτες υγείας και στο προσδόκιμο επιβίωσης, ενώ επιπλέον οι ανισότητες στην πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας συνεχίζονται. Αναγνωρίζοντας τη σημασία των ζητημάτων αυτών, σήμερα επιχειρείται είναι να αλλάξει η κατάσταση αυτή, ώστε με τις κατάλληλες τροποποιήσεις του συστήματος να μπορούν όλοι οι πολίτες να έχουν δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στη χρήση υπηρεσιών υγείας, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της συνολικής υγείας του πληθυσμού.
Ασφαλώς για να εφαρμοσθεί αποτελεσματικά ο νέος θεσμός, απαιτείται αλλαγή κουλτούρας από την πλευρά τόσο των πολιτών όσο και των ιατρών. Ο μικρός αριθμός ιατρών που επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στο παρελθόν στον θεσμό οφειλόταν κατά κύριο λόγο στις ιδιαίτερα χαμηλές αμοιβές τους, οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά, επισήμανε ο κ. Θεμιστοκλέους. Θα πρέπει επίσης να τεθούν διάφορες δικλείδες, οι οποίες ασφαλώς δεν μπορούν να μπουν από τη μία μέρα στην άλλη, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι οι πολίτες θα εξυπηρετούνται και οι υπηρεσίες θα παρέχονται, συνέχισε, συμπληρώνοντας πως η ψηφιοποίηση αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος.
Η χρήση των φαρμακείων, τα οποία εμπιστεύονται οι πολίτες, ως πύλη εισόδου, ως το κύριο σημείο επαφής της Πολιτείας με τον πολίτη, διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην αποδοχή του προσωπικού ιατρού, οδηγώντας σε περίπου 130.000 εγγραφές στη νέα υπηρεσία, πρόσθεσε ο ομιλητής.
Ο προσωπικός ιατρός και η αναβάθμιση του ρόλου της ΠΦΥ μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά, παρατήρησε, τόσο στην πρόληψη και την αγωγή υγείας, τομείς στους οποίους η χώρα μας υστερεί σημαντικά, όσο και στην καθοδήγηση του ασθενούς μέσα στο σύστημα υγείας, ώστε να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή ακριβώς πού πρέπει να κατευθυνθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματός του.
Αναφερόμενος στον ψηφιακό φάκελο υγείας, ο κ. Θεμιστοκλέους δήλωσε ότι σήμερα 4,7 εκατομμύρια πολίτες είναι ήδη εγγεγραμμένοι στο σύστημα. Στόχος, παρατήρησε, είναι μέσα στα επόμενα 4-5 χρόνια ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας να είναι συμπληρωμένος για το 70-80% των πολιτών.
Σήμερα, 2,5 περίπου μήνες μετά την έναρξη εφαρμογής του θεσμού του προσωπικού ιατρού, τα ψηφιακά ραντεβού έχουν ξεκινήσει, ανέφερε ο κ. Θεμιστοκλέους, και ήδη, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι πολίτες έχουν αρχίσει να κάνουν χρήση της νέας υπηρεσίας. Αυτή τη στιγμή, κατέληξε, γίνεται χρήση του 25% περίπου των περίπου 750.000 ελεύθερων ραντεβού/μήνα που προσφέρονται, αλλά αισιοδοξούμε ότι η χρήση σύντομα θα αυξηθεί, καθώς η αναμονή για ραντεβού με παθολόγο ή γενικό ιατρό με το προηγούμενο σύστημα ήταν μεγάλη.
Συζήτηση
Η ΠΦΥ αποτελεί την καρδιά του συστήματος υγείας, συμφώνησε επισημαίνοντας την αναγκαιότητα και χρησιμότητα της επιδημιολογικής παρατήρησης μέσω του προσωπικού ιατρού και του φακέλου υγείας στην καθοδήγηση των πολιτικών υγείας και ευχαριστώντας τον ομιλητή ο κ. Σούλης.
Η σύνδεση του προσωπικού ιατρού με τις ανάγκες υγείας των πολιτών μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης στη χώρα μας, επισήμανε ο κ. Λιονής. Οι αντιδράσεις είναι αναμενόμενες, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι απαιτείται αλλαγή συμπεριφοράς και κουλτούρας με όρους εκπαίδευσης και θέτοντας στον κ. Θεμιστοκλέους το ερώτημα εάν θα μπορούσε ενδεχομένως να υπάρξει χρηματοδότηση μίας έρευνας για την μέτρηση των αποτελεσμάτων του προσωπικού ιατρού και της ΠΦΥ και τη συλλογή δεδομένων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων πολιτικών υγείας.
Οι μετρήσεις είναι ασφαλώς πάντα απαραίτητες, απάντησε ο κ. Θεμιστοκλέους για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε τα επόμενά μας βήματα. Φυσικά, απαιτούνται ακόμα προσαρμογές και αλλαγές στο σύστημα για τη συλλογή στοιχείων σχετικά με τη χρήση των υπηρεσιών υγείας, οι οποίες έχουν ωστόσο ξεκινήσει, καθώς και χρόνος ώστε να αυξηθεί η χρήση των νέων εργαλείων της ΠΦΥ.
Κατά τα τελευταία 40 χρόνια, η ΠΦΥ έχει περάσει από 40 κύματα, σχολίασε ο κ. Αθανασάκης, επισημαίνοντας την ανάγκη αλλαγής τρόπου σκέψης και κουλτούρας. Επίσης, καλό θα ήταν να μην λαμβάνουμε υπόψη απλά το προσδόκιμο ζωής, αλλά το προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία, που αποτελεί έναν δείκτη που επηρεάζει σημαντικά τα συστήματα υγείας, συνέχισε ο καθηγητής, ρωτώντας τον κ. Θεμιστοκλέους εάν είναι στον σχεδιασμό της κυβέρνησης η αποζημίωση των υπηρεσιών υγείας να βασίζεται μελλοντικά στα αποτελέσματά τους.
Επιθυμία όλων είναι να βλέπουμε τον πληθυσμό υγιή, ανέφερε ο κ. Θεμιστοκλέους, και μια μεγάλη επιτυχία του προσωπικού ιατρού θα είναι να αυξηθεί η διενέργεια προληπτικών εξετάσεων από τον πληθυσμό. Για να γίνουν ωστόσο μετρήσεις της αποτελεσματικότητας του θεσμού στον τομέα αυτό, θα χρειασθεί να περάσουν 1-2 χρόνια.
Σε ερώτηση σχετικά με τη χρηματοδότηση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, ο κ. Θεμιστοκλέους απάντησε πως η χρηματοδότηση αποτελεί επένδυση όταν οδηγεί σε ορθολογική αξιοποίηση και εν τέλει εξοικονόμηση πόρων. Οι αντιστάσεις που υπάρχουν στους ιατρούς θα πρέπει να καμφθούν με τα σωστά κίνητρα, ώστε να οδηγηθούμε σε μία κατάσταση win-win, παρατήρησε, θα πρέπει ωστόσο να υπάρχει και έλεγχος των αποτελεσμάτων, να γίνουν αποδεκτοί κάποιοι κανόνες.
Η οργανωσιακή κουλτούρα αποτελεί διαχρονικό έλλειμμα στη χώρα μας, σχολίασε ο κ. Σούλης, θα πρέπει όμως πλέον να αρχίσουμε να μιλάμε με δείκτες και αριθμούς, δίνοντας έμφαση στην αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόζονται, με τελικό ζητούμενο τη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού με καλή υγεία.
