Στην άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του με τίτλο «Quality of Care and Digital Innovation», η οποία διεξήχθη υπό την προεδρία του κ. Ηλία Κυριόπουλου, ο Σύμβουλος Ψηφιακής Υγείας και Καινοτομίας του ΠΟΥ κ. Henrique Martins υπογράμμισε το σημαντικό ρόλο της καινοτομίας στη βελτίωση της ποιότητας της φροντίδας υγείας και παρουσίασε την πρωτοβουλία OpenQuality του ΠΟΥ, εστιάζοντας στις καινοτομίες που επιφέρουν δυνητικά ανατρεπτικές αλλαγές στην ποιότητα της ιατρικής περίθαλψης.
Οι τεχνολογικές καινοτομίες που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια έχουν φέρει επανάσταση στον τομέα της υγείας, ξεκίνησε την ομιλία του ο κ. Martins, η καινοτομία ωστόσο έχει πολλές διαφορετικές διαστάσεις. Όταν συζητάμε για την ποιότητα της φροντίδας υγείας, διευκρίνισε, αναφερόμαστε κυρίως στην ψηφιακή και μεθοδολογική καινοτομία, όπου η τελευταία αφορά στον τρόπο οργάνωσης της φροντίδας υγείας. Σήμερα, η τεχνολογία προσφέρει τη δυνατότητα βελτίωσης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, μέσω της συνεχούς ροής δεδομένων ανατροφοδότησης και αξιοποίησής τους για την υιοθέτηση βελτιωτικών αλλαγών.
Αυτή τη στιγμή, η υπηρεσία Quality of Care Office του ΠΟΥ ασχολείται με τρία projects που σχετίζονται με την ποιότητα της φροντίδας υγείας και την ψηφιακή καινοτομία: την τηλεϊατρική, την εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού και την πρωτοβουλία OpenQuality που προσφέρει ένα περιβάλλον όπου όλοι μπορούν να συμμετέχουν στην καινοτομία.
Αναφορικά με την τηλεϊατρική, το πρόβλημα που έχει εντοπισθεί είναι ότι, ενώ η χρήση των υπηρεσιών τηλεϊατρικής αυξήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι χώρες δεν διαθέτουν ένα εργαλείο -έναν Οδηγό Ποιότητας- που θα τους επέτρεπε να αξιολογούν την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύχθηκε ένα εργαλείο αυτο-αξιολόγησης για την επίτευξη τηλεϊατρικής υψηλής ποιότητας, το SATH2, που εστιάζει σε τρεις διαστάσεις: την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την επικέντρωση στον ασθενή. Με τη χρήση στρατηγικών αξιολόγησης, διασφάλισης της ορθής λειτουργίας και βελτίωσης, η τηλεϊατρική μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και της επικέντρωσης στον ασθενή της περίθαλψης υγείας. Φυσικά, οι σχετικές με την ποιότητα αυτές προσεγγίσεις θα πρέπει να ενσωματώνονται στη γενική στρατηγική χρήσης τηλεϊατρικής από τα υπουργεία υγείας και τους οργανισμούς.
Για τη διασφάλιση της παροχής ασφαλούς, δίκαιης, ασθενοκεντρικής φροντίδας υγείας στο πλαίσιο της τηλεϊατρικής, έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα και πλαίσια εργασίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, συνέχισε ο κ. Martins, ενώ έχει επιπλέον δημιουργηθεί ένα πρότυπο ISO, το οποίο υιοθετήθηκε και από την Ευρώπη τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους.
Όσον αφορά στη χρήση του εργαλείου SATH2 από τα κράτη μέλη, συμπλήρωσε ο εισηγητής, εξηγώντας τον τρόπο δημιουργίας και τη δομή του, σήμερα βρισκόμαστε σε μία προσπάθεια συλλογής απαντήσεων από τις χώρες και ελέγχου του πόσο κατανοητές είναι οι ερωτήσεις του εργαλείου, ώστε να μπορέσουμε στη συνέχεια να βοηθήσουμε τις χώρες στη δημιουργία ενός εθνικού οδηγού κατανόησης του συστήματος τηλεϊατρικής.
Η επίδραση ενός ελλιπώς εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού στα συστήματα υγείας είναι μεγάλη, τόνισε ο ομιλητής, επισημαίνοντας ότι το εργατικό δυναμικό αποτελεί επένδυση υψηλότερου κόστους από τα φάρμακα για τα συστήματα υγείας. Η ψηφιακή εγγραμματοσύνη των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών τηλεϊατρικής είναι επομένως απαραίτητη, υπογράμμισε, φέρνοντας ως παράδειγμα το νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο μπορεί να διαδραματίσει στο μέλλον πολύ σημαντικό ρόλο στον ψηφιακό κόσμο της υγείας και κατά συνέπεια η εκπαίδευσή του στην καινοτομία είναι αναγκαία, ώστε να μπορούν όχι μόνο να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες αλλά και να βοηθήσουν τους ασθενείς να προσαρμοσθούν στο νέο αυτό περιβάλλον.
Σαφώς, υπάρχουν δυσκολίες και απαιτείται αρκετή δουλειά, ανέφερε ο ομιλητής, φέρνοντας ως παράδειγμα την Πορτογαλία και αναφέροντας ότι το 21% του πληθυσμού δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ internet. Είναι σημαντικό, τόνισε, να γνωρίζουμε ότι η καινοτομία δεν ταυτίζεται με την ψηφιακή τεχνολογία, αλλά τροφοδοτείται, ενισχύεται από αυτήν. Η χρήση των Metaverse τεχνολογιών για την εκπαίδευση νοσηλευτών και ιατρών μπορεί να μας βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου μας να αποκτήσουμε ένα πιο καινοτόμο και ασφαλές εργατικό δυναμικό.
Το OpenQuality του ΠΟΥ αποτελεί μία ιδιαίτερα καινοτόμα πρωτοβουλία, καθώς δημιουργεί ένα οικοσύστημα εντός του οποίου καλούνται να συμμετάσχουν όλοι στην καινοτομία και να προσπαθήσουν να δώσουν λύσεις στις διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζονται στις χώρες όσον αφορά στην ποιότητα της φροντίδας υγείας.
Η έννοια της «ανοιχτής σε όλους καινοτομίας» (open innovation) ξεκινά από την αποδοχή ότι οι πηγές προέλευσης της καινοτομίας είναι απεριόριστες. Προτάσεις, ιδέες, ευρήματα, πρωτότυπα/προϊόντα μπορούν να προέλθουν από οποιοδήποτε μέλος του οικοσυστήματος και όλα τα μέλη θεωρείται ότι συμβάλλουν στο οικοσύστημα. Τη συγκέντρωση των διαφόρων προτάσεων για επίλυση του εκάστοτε προβλήματος ακολουθεί η σύγκλιση σε μία καινοτόμο λύση με αποδεδειγμένη επίδραση στην ποιότητα φροντίδας υγείας, ολοκλήρωσε την ομιλία του ο κ. Martins, ευχαριστώντας το ακροατήριο για την προσοχή του.
Συζήτηση
Το λόγο πήρε ο Ηλίας Κυριόπουλος, ευχαριστώντας με τη σειρά του τον κ. Martins και θέτοντάς του το ερώτημα εάν στην Πορτογαλία, στην οποία ο ομιλητής ανέφερε πως 21% του πληθυσμού δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ internet, λαμβάνεται υπόψη το ποσοστό αυτό κατά την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων από το σύστημα υγείας, με δεδομένο πως ενδεχομένως μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα ισότιμης πρόσβασης στην περίθαλψη.
Προφανώς, ο κίνδυνος αυτός λαμβάνεται υπόψη, ανέφερε ο ομιλητής, και χρησιμοποιούνται διάφορες λύσεις, όπως οι εφαρμογές για smartphones, η χρήση portals, αλλά και η αποστολή e-mails ή sms. Η λύση ουσιαστικά, εξήγησε ο κ. Martins, είναι ο συνδυασμός high- και low-tech εργαλείων. Όταν σχεδιάζουμε λύσεις, πρέπει να είμαστε «ανοιχτοί» και να προσπαθούμε συνεχώς για τη σταδιακή υιοθέτηση της καινοτομίας από όλους, προτρέποντας και προσελκύοντας τον πληθυσμό που δεν έχει γνώσεις -ή αντιστέκεται- στην αλλαγή νοοτροπίας.
Η προσωποποίηση της επικοινωνίας με βάση το προφίλ του λήπτη μπορεί επίσης να έχει αποτελέσματα, σχολίασε ο κ. Κυριόπουλος, προσθέτοντας πως η αποστολή sms είναι ένα εργαλείο που έφερε αποτελέσματα και στη χώρα μας πρόσφατα στην περίπτωση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνο του μαστού.
Επιπλέον, συμφώνησε ο κ. Martins, θα μπορούσαν να αποστέλλονται και μηνύματα που θα προτρέπουν τον παραλήπτη με βάση το προφίλ του να προωθήσει το μήνυμα σε άλλους παραλήπτες που επίσης θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τα προγράμματα πρόληψης.
Στη συνέχεια, ο κ. Κυριόπουλος ζήτησε από τον ομιλητή κάποιες συστάσεις ή συμβουλές που θα μπορούσαν να δώσει από την πολυετή εμπειρία του στη χώρα μας.
Η ενσωμάτωση προσωποποιημένων δεδομένων υγείας στο σύστημα υγείας είναι το μέλλον, ανέφερε ο κ. Martins, λέγοντας ότι ως συμβουλή προτείνει την υιοθέτηση της ψηφιακής υγείας σε όλους τους τομείς του συστήματος.
Σε επόμενο ερώτημα από το ακροατήριο σχετικά με την προστασία των ψηφιακών δεδομένων, ο ομιλητής απάντησε πως αν κάτι δεν διαθέτει καμία απολύτως προστασία είναι τα έγγραφα αρχεία. Το ψηφιακό περιβάλλον είναι σαφώς πιο προστατευμένο, αν και ασφαλώς ενέχει άλλου τύπου κινδύνους, εξήγησε, ωστόσο υπάρχουν λύσεις, καθώς μπορούν να χρησιμοποιούνται δικλείδες και κωδικοί προκειμένου και τα δεδομένα μας να είναι προστατευμένα και να είμαστε βέβαιοι ότι είναι διαθέσιμα όπου χρειάζεται.
Εν τέλει, ολοκλήρωσε τη συζήτηση ο κ. Martins, το κλειδί για την επιτυχία είναι η κατανόηση· αν κατανοούμε κάτι σωστά, δεν έχουμε λόγο να το φοβόμαστε, όπως και όταν κατανοούμε τα οφέλη μίας αλλαγής δεν έχουμε λόγο να αντιστεκόμαστε σε αυτήν.
